W razie zachorowania każdy pacjent może skorzystać, po godzinach pracy swojego lekarza rodzinnego, z nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. Niezależnie od miejsca zamieszkania pacjent wymagający konsultacji lekarskiej czy pielęgniarskiej w godzinach nocnych (czyli od godz.18.00 do 8.00 dnia następnego oraz całodobowo w weekendy i święta) może zgłosić się do poradni realizującej ten rodzaj świadczeń w ramach umowy z NFZ.

Pacjent może skorzystać z nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej przede wszystkim w przypadku nagłego zachorowania, nagłego pogorszenia stanu zdrowia, gdy nie ma objawów sugerujących bezpośrednie zagrożenie życia, a zastosowane środki domowe lub leki dostępne bez recepty nie przyniosły spodziewanej poprawy lub istnieje konieczność zachowania ciągłości leczenia lub pielęgnacji.

Skorzystanie ze świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej uzasadniają między innymi: zaostrzenie dolegliwości znanej choroby przewlekłej,  infekcja dróg oddechowych z wysoką gorączką, szczególnie u małych dzieci i ludzi w podeszłym wieku, bóle brzucha, nieustępujące mimo stosowania leków rozkurczowych, bóle głowy, nieustępujące mimo stosowania leków przeciwbólowych, biegunka lub wymioty (szczególnie u dzieci lub osób w podeszłym wieku), zatrzymanie stolca lub moczu, nagłe bóle krzyża, kręgosłupa, stawów, kończyn itp.

Pacjent może skorzystać z nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej przede wszystkim w przypadku nagłego zachorowania, nagłego pogorszenia stanu zdrowia, gdy nie ma objawów sugerujących bezpośrednie zagrożenie życia.